Estoński CIT – co to jest?
Jeżeli prowadzisz przedsiębiorstwo jako osoba prawna, a zatem odprowadzasz regularnie podatek CIT, na pewno zdarzyło Ci się usłyszeć już termin “estoński CIT”. Mogła też dotrzeć do Ciebie informacja, według której polscy przedsiębiorcy od 2021 roku mają możliwość przejścia na estoński CIT oraz, że taka zmiana może się okazać bardzo korzystna dla prowadzonego biznesu. Teoria i zapowiedzi to jedno, praktyka pokazała jednak, że z pierwszej wersji estońskiego CIT-u skorzystało niewiele spółek.
Sporo ograniczeń i skomplikowanie przepisów sprawiło, że większość przedsiębiorców zdecydowała się zaczekać. Jak się później okazało – słusznie, bo kolejna wersja przepisów była już znacznie bardziej przyjazna. A – zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów – na tym nie koniec.
Estoński podatek dochodowy od osób prawnych działa na zasadzie ryczałtu od przychodów spółek. Jakie jego cechy są szczególnie atrakcyjne dla przedsiębiorców?
Mniej księgowości
Jedną z najmocniejszych stron estońskiego CIT-u, szczególnie docenianą przez spółki, jest mniejszy udział księgowości w codziennym prowadzeniu działalności gospodarczej.
Firma, która zdecyduje się rozliczać z urzędem skarbowym korzystając z rozliczenia estońskim CIT–em, nie ma obowiązku wykonywania trzech uciążliwych czynności, które dla płatników polskiego CIT-u są na porządku dziennym. Chodzi o:
- prowadzenie rachunkowości podatkowej,
- ustalanie podatkowych kosztów uzyskania przychodu,
- obliczanie podatkowych odpisów amortyzacyjnych.
Wybór momentu opodatkowania
Innym, równie istotnym wyróżnikiem estońskiego CIT-u, jest możliwość odroczenia momentu powstania zobowiązania podatkowego. Zwykle, gdy firma wytwarza zysk, ma obowiązek odprowadzić podatek w kolejnym okresie rozliczeniowym – najczęściej miesiącu, rzadziej kwartale. Korzystając z rozwiązania spopularyzowanego w Estonii, przedsiębiorcy mogą uzyskany dochód wydawać przed opodatkowaniem – na przykład na modernizację parku maszynowego, kursy i szkolenia dla załogi, wprowadzanie nowych technologii, budowę nowego magazynu, biura czy inne inwestycje.
Co dzieje się z należnym podatkiem CIT? Ten należy odprowadzić dopiero w chwili, w której przedstawiciele spółki podejmują decyzję o wypłacie zysków udziałowcom. To sprawia, że estoński CIT jest najlepszym rozwiązaniem dla firm, które dużo i regularnie inwestują, a rzadko kiedy decydują się na wypłacanie zysku ze spółki. Dopóki ten moment nie nastąpi, firma de facto nie zapłaci żadnego podatku.
W dużym skrócie oznacza to, że przedsiębiorstwa korzystające z estońskiego CIT-u mogą dowolnie wybrać sobie moment opodatkowania zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami.
Estoński CIT – efektywna stawka podatku
To nie koniec zalet, jakie niesie ze sobą estoński CIT. Choć podatek początkowo może wydawać się wyższy, efektywne łączne opodatkowanie wypada korzystniej niż w przypadku opłacania tradycyjnego CIT-u. Wynika to z faktu, że wspólnik spółki korzystającej z estońskiego podatku CIT może pomniejszyć wysokość podatku PIT należnego z tytułu dystrybucji o część podatku CIT zapłaconego już przez spółkę. Sprawdźmy, jak sprawa przedstawia się na konkretnych przykładach:
Jeżeli jesteś małym podatnikiem CIT:
| Tradycyjny CIT/PIT | Estoński CIT |
| Podatnik odprowadza 9% podatku CIT, ale aż 19% podatku od dywidendy. Przy zysku spółki wynoszącym 500 000 zł netto podatnik odprowadza 45 000 zł podatku i wypłaca 455 000 zł dywidendy. Od wypłaconej dywidendy należy odprowadzić podatek w wysokości 86 450 zł. Łączna wartość podatku wynosi więc 131 450 zł, (czyli 26.29%). | Podatnik odprowadza 10% podatku CIT, ale jedynie 10% podatku od dywidendy (w przypadku odliczenia 90% CIT). Przy zysku spółki wynoszącym 500 000 zł netto, podatnik musi pamiętać o podatku CIT (10%), ale wciąż może wypłacić dywidendę w wysokości 500 000 zł. Od tej dywidendy konieczne jest odprowadzenie podatku (znów 10%). To wszystko składa się na łączną kwotę podatku w wysokości 100 000 zł (20%). |
Jeżeli nie jesteś małym podatnikiem CIT:
| Tradycyjny CIT/PIT | Estoński CIT |
| Podatnik musi odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy CIT w wysokości 19%. Taki sam podatek zapłaci od dywidendy. Jeżeli zysk spółki wyniesie 2 000 000 zł netto, podatnik musi odprowadzić aż 380 000 zł podatku. Możliwa do wypłacenia dywidenda to 1 620 000 zł. Podatek od niej wynosi 307 800 zł. Daje to tak naprawdę kwotę 1 312 200 zł do dyspozycji. Łączna kwota podatku wynosi 687 800 zł, co daje aż 34,39% efektywnego podatku. | Estoński CIT każe podatnikowi zapłacić 19% podatku z dochodu, ale jedynie 5% podatku od dywidendy! W omawianym obok przykładzie (2 000 000 zł zysku netto), podatnik będzie musiał odprowadzić 360 000 zł podatku. Przy wypłacie dywidendy w kwocie 2 000 000 zł podatek od dywidendy wyniesie 100 000 zł. Łączna kwota podatku w tym wariancie wynosi 460 000 zł. Kwota ta jest równa 25% wartości zysku netto. |
Estoński CIT – dla kogo?
Warto rozgraniczyć najpierw dwa okresy działania estońskiego CIT-u w Polsce. Początkowo na przykład, pod koniec roku 2020, z tej formy opodatkowania mogły skorzystać jedynie spółki akcyjne oraz z ograniczoną odpowiedzialnością. W mocy były także inne ograniczenia, takie jak limit przychodów wynoszący 100 000 000 zł rocznie (razem z VAT).
Z początkiem roku 2022 zasady estońskiego CIT-u w Polsce mocno się zmieniły, umożliwiając skorzystanie z tej formy opodatkowania znacznie większej liczbie spółek. To jednak nadal nie wystarczyło i w styczniu 2023 roku wprowadzono szereg modyfikacji, z których jedną z najważniejszych jest uproszczenie. Jakie są obecne zasady podatku estońskiego?
Kto może przejść na estoński CIT?
Z estońskiego CIT-u korzystać mogą:
- spółki akcyjne;
- spółki komandytowe;
- spółki komandytowo-akcyjne;
- proste spółki akcyjne;
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi inny rodzaj spółki, a chce zacząć korzystać z estońskiego CIT-u, musi najpierw przekształcić spółkę w jedną z form wymienionych powyżej.
Podatek od przekształcenia i jak go uniknąć
Zmiana formy prawnej spółki w celu przejścia na estoński CIT nie pozostaje bez konsekwencji. Jedną z najistotniejszych jest tzw. podatek od przekształcenia. Oznacza to, że przedsiębiorca musi ustalić wysokość dochodu z przekształcenia, czyli różnicę pomiędzy rachunkową a podatkową wartością majątku spółki.
Podatek od przekształcenia odprowadza się tylko raz, w pierwszym roku podatkowym następującym po przekształceniu spółki i zmiany formy opodatkowania na estoński CIT. To pozytywna okoliczność, ponieważ przedsiębiorcy mogą wykorzystać ją na swoją korzyść.
Receptą na podatek od przekształcenia jest zastosowanie się do tych kilku kroków:
Dodatkowe warunki dla podatników rozliczających się estońskim CIT-em.
Istnieją jednak dodatkowe warunki, które spółka musi spełnić, by móc rozliczać się poprzez estoński CIT. Podatnik zainteresowany przejściem na podatek estoński, musi zapewnić, że:
- wspólnicy, udziałowcy i akcjonariusze spółki to jedynie osoby fizyczne;
- spółka uzyskuje nie więcej niż 50% przychodów pochodzących z odsetek, pożyczek, opłat leasingowych, wierzytelności, praw autorskich lub własności przemysłowej, a także transakcji z podmiotami powiązanymi, poręczeń czy gwarancji;
- podatnik nie posiada:
- akcji innych spółek;
- udziału w funduszu inwestycyjnym czy instytucji wspólnego inwestowania;
- firma nie sporządza sprawozdań finansowych za okres opodatkowania ryczałtem;
- zatrudnia:
- co najmniej 3 osoby przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym na umowę o pracę,
- lub zatrudnia pracowników na inny rodzaj umów niż UoP. W tym drugim przypadku jednak istotny jest fakt, że pracodawca zobowiązany jest do przeznaczania na wynagrodzenia co najmniej trzy razy tyle, co przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw – o ile w związku z wypłatą tych wynagrodzeń podatnik ma obowiązek poboru zaliczek na PIT i ZUS.
Ważne!
Jeżeli rok podatkowy to okres inny niż kolejne 12 miesięcy kalendarzowych, obowiązek zatrudnienia co najmniej 3 osób przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym nie miałby racji bytu, dlatego stosuje się odpowiedni przelicznik procentowy. Podatnicy estońskiego CIT muszą więc w niepełnym roku podatkowym zatrudniać pracowników przez co najmniej 82% dni.
Warunek dotyczący wymaganej formy zatrudnienia uległ zmianom w styczniu 2023 roku. Powodem wprowadzenia modyfikacji były problemy, na jakie natrafiali przedsiębiorcy, chcący skorzystać z estońskiego CIT-u w sytuacji, gdy zatrudniali osoby objęte zwolnieniem PIT (na przykład osoby przed 26. rokiem życia). Poprzednie zapisy mówiły bowiem o tym, że podatnik musiał być jednocześnie płatnikiem podatku i składek od wynagrodzeń pracowników. Brak podatku do odprowadzania uniemożliwiał korzystanie z estońskiego CIT-u przed nowelizacją.
Ponadto przedstawiciel spółki, która chce skorzystać z estońskiego CIT-u, musi złożyć zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem do naczelnika właściwego US (druk ZAW-RD). Zawiadomienie to można złożyć w terminie do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym dochody chcemy opodatkować ryczałtem.
Nowa spółka a estoński CIT
Osoby rozpoczynające działalność biznesową, mogą skorzystać z estońskiego CIT-u. Co więcej, są dla nich przewidziane pewne uproszczenia. Jednym z nich jest fakt, że warunek dotyczący osiąganych przychodów uznaje się automatycznie za spełniony w pierwszym roku działalności spółki.
Nowe spółki nie muszą też od razu zatrudniać trzech pracowników. W świetle aktualnych przepisów na osiągnięcie tego poziomu zatrudnienia nowy przedsiębiorca ma więcej czasu – warunek ten w swoim typowym kształcie nie dotyczy roku rozpoczęcia działalności ani dwóch kolejnych lat. Zamiast tego nowe spółki mają obowiązek stopniowo zwiększać zatrudnienie. W drugim roku podatkowym zatrudnienie powinno wzrosnąć o co najmniej jeden pełny etat, w kolejnym o jeszcze jeden, aż w trzecim roku działalności osiągnie poziom przewidziany w ustawie (trzech pełnych etatów).
Estoński CIT – kto nie może skorzystać z tej opcji?
Nawet jeżeli spółka spełnia wszystkie warunki wymienione powyżej, nie będzie mogła skorzystać z opodatkowania estońskim CIT-em, jeżeli dotyczy jej choć jeden z wymienionych elementów:
- jest przedsiębiorstwem finansowym (bankiem, kasą oszczędnościową, faktorem);
- jest instytucją pożyczkową;
- jest w stanie upadłości lub likwidacji;
- prowadzi działalność w specjalnej strefie ekonomicznej;
- utworzono ją w wyniku połączenia lub podziału;
- podzielono ją przez wydzielenie.
Jak przejść na estoński CIT?
Spełniasz wszystkie warunki i chcesz przejść na estoński CIT? Oto, co musisz zrobić!
Na początku roku podatkowego
Jeżeli chcesz zacząć rozliczać się podatkiem estońskim od początku roku podatkowego, wystarczy, że złożysz zawiadomienie o wyborze estońskiego CIT-u jako formy opodatkowania. Zawiadomienie to musi trafić do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
W trakcie roku podatkowego
Jeżeli jednak planujesz dokonać tej zmiany, gdy rok podatkowy już trwa, musisz się najpierw przygotować:
CIT estoński a Nowy Ład
To właśnie zmiany podatkowe przewidziane przez program Nowy Ład sprawiły, że korzystanie z estońskiego podatku w Polsce stało się prostsze i dostępne dla szerszego grona podatników. Co zmienia estoński CIT 2.0?
- więcej rodzajów spółek może korzystać z estońskiego CIT-u;
- zniesiono konieczność ponoszenia wydatków inwestycyjnych;
- nie obowiązuje już limit przychodów rocznych, który do końca 2021 roku wynosił 100 000 000 zł rocznie (kwota ta obejmowała dotąd także podatek VAT).
Dla przedsiębiorców zainteresowanych przejściem na estoński CIT są to więc zmiany jednoznacznie pozytywne – estoński CIT od 2023 roku jest jeszcze łatwiej dostępny, a także mniej obwarowany ograniczeniami.
Estoński CIT – warunki, zasady, ustawa
Bardziej szczegółowe warunki estońskiego CIT-u czytelnik może znaleźć w dokumencie pod wdzięcznym tytułem: Ustawa z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.
O czym jeszcze warto pamiętać?
Co podlega opodatkowaniu CIT?
Opodatkowaniu estońskim podatkiem CIT podlega nie tylko wypracowany przez spółkę zysk netto oraz dywidendy (jak wynika z przykładów zamieszczonych powyżej), ale także tzw. ukryte zyski, czyli: świadczenia pieniężne i niepieniężne, świadczenia odpłatne, nieodpłatne i częściowo odpłatne, czy świadczenia wykonane na rzecz udziałowców, akcjonariuszy lub wspólników (np. pożyczki).
Opodatkowane są także wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą oraz nadwyżka wartości rynkowej składników przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość składowych w przypadku łączenia, podziału, przekształcenia podmiotów lub wniesienia.
W tym miejscu warto nadmienić, że wydatki, odpisy amortyzacyjne i odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, które są związane z użytkowaniem pojazdów oraz innych składników majątku wyłącznie na cele działalności gospodarczej, nie wliczają się do tej grupy – są więc traktowane jako wydatki związane z działalnością gospodarczą i nie podlegają opodatkowaniu. Jeżeli te same wydatki i odpisy dotyczą składników majątku wykorzystywanych w działalności mieszanej, 50% z nich podlega opodatkowaniu estońskim CIT.
Ważne!
To podatnik ma obowiązek wykazania, które wydatki spełniają warunek związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Kryteria zatrudnienia
Wspominaliśmy o tym, że podatnik, który chce skorzystać z estońskiego CIT-u musi zatrudniać co najmniej trzy osoby na podstawie umów o pracę. W tym kontekście warto pamiętać o dwóch istotnych elementach.
Po pierwsze: wspomniane w ustawie o CIT trzy osoby dotyczą przeliczenia na pełne etaty – oznacza to, że spółka może zatrudnić na przykład sześć osób – każdą na pół etatu.
Co więcej, podatnik musi zagwarantować, że wydatki na wynagrodzenia pracowników pracujących w oparciu o umowę inną niż umowa o pracę, wynoszą nie mniej niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia. Dotyczy to przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (zapis ten doprecyzowano w styczniu 2023), co oznacza, że spółka korzystająca z estońskiego CIT-u w 2023 roku jest zobowiązana do zagwarantowania pracownikom wynagrodzeń o łącznej wysokości co najmniej 20 218,26 zł.
Kwota ta wynika z faktu, że na potrzeby ustawy bierze się pod uwagę wynagrodzenie włącznie z wypłatami z zysku w trzecim kwartale roku kalendarzowego poprzedzającego pierwszy dzień roku podatkowego (mówi o tym art. 28c, pkt. 2a ustawy o CIT).
Zasady rozliczania wydatków
Zmieniły się zasady rozliczania wydatków. Zgodnie z nowymi przepisami, 50% kosztów dotyczących samochodów osobowych uznaje się za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, jeżeli pojazd jest wykorzystywany także na cele prywatne. Wydatki te podlegają opodatkowaniu estońskim CIT, co oznacza, że przedsiębiorcy zapłacą więcej.
Utrata prawa do estońskiego CIT
Możesz stracić prawo do korzystania z estońskiego CIT-u w sposób klasyczny, czyli poprzez złożenie informacji o rezygnacji, ale także na skutek niespełnienia warunków wstępnych, nieprawidłowego prowadzenia ksiąg podatkowych czy przejęcia innego podmiotu.
Gdy utracisz prawo do estońskiego CIT-u, o ponowne opodatkowanie na zasadach estońskich możesz ubiegać się po 3 latach, licząc od momentu zakończenia roku kalendarzowego.
Wybór na lata
Podatnik, który zdecyduje się przejść na estoński CIT, będzie zobligowany do korzystania z tych zasad przez cztery lata kalendarzowe. Jeżeli włodarze spółki nie zdecydują się na złożenie rezygnacji z tej formy opodatkowania, rozliczanie estońskim CIT-em zostanie przedłużone o następne 4 lata.
To już wszystko na temat estońskiego podatku dochodowego dla osób prawnych. Mamy nadzieję, że ten poradnik przybliżył Ci ideę korzystania z estońskiego CIT-u i pomoże podjąć decyzję: przejść na estoński CIT, czy też póki co pozostać przy tradycyjnym rozwiązaniu. Decyzja należy do Twojej spółki!
