Na czym polega limit transakcji gotówkowych?
Limit transakcji gotówkowych określa maksymalną kwotę jednorazowej transakcji, jaką przedsiębiorcy mogą przeprowadzić między sobą z pominięciem rachunków płatniczych. Co ważne, limit ten jest niezależny od liczby płatności – oznacza to, że nawet, jeśli kwota transakcji została podzielona (na przykład część należności zapłacono przelewem, a część gotówką lub całość zapłacono w ratach), do limitu transakcji zostaną wliczone wszystkie płatności.
PRZYKŁAD
Firma ABC zakupiła od firmy XYZ towar na kwotę 18 000 zł. Jako że aktualny limit transakcji gotówkowych między przedsiębiorcami wynosi 15 000 zł, przedstawiciel firmy ABC zdecydował się zapłacić 15 000 zł gotówką, a 3 000 zł przelewem. Uwaga: takie rozwiązanie nic nie zmienia! Łączna kwota transakcji przekracza kwotę limitu, a zatem obie płatności traktuje się jako niestosujące się do limitu transakcji gotówkowych.
Co grozi za przekroczenie limitu transakcji gotówkowych?
W polskim prawie nie przewidziano żadnych sankcji w przypadku przekroczenia limitu – przedsiębiorcy nie spotka więc żadna kara. Jedynym, acz dotkliwym, skutkiem przekroczenia limitu są konsekwencje podatkowe. Na czym polegają?
Ważne!
Jeżeli przedsiębiorca przekroczy limit transakcji bezgotówkowej, całość płatności dokonanej w formie gotówkowej nie może zostać ujęta w kosztach uzyskania przychodu firmy.
Co więcej, jeżeli podatnik zdąży już błędnie zaliczyć zapłaconą kwotę (a jest ona wyższa niż obecna kwota limitu transakcji gotówkowych), jego obowiązkiem jest zmniejszenie kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli jednak nie ma możliwości zmniejszenia KUP w miesiącu, w którym dokonał płatności na kwotę przekraczającą limit z pominięciem rachunków płatniczych, zlecił przelew lub zrealizował płatność z pominięciem split payment, będzie musiał zwiększyć przychody w celu wyrównania kwoty podatku.
Jakie przepisy dotyczące transakcji gotówkowych obowiązują teraz?
Choć wprowadzony w 2021 roku pakiet ustaw znany jako Polski Ład już obowiązuje, nie wszystkie z jego zapisów weszły w życie. Aktualne przepisy dotyczące transakcji gotówkowych B2B uwzględniają, co prawda, przyszłe zmiany, ale są opatrzone adnotacją informującą, kiedy nowy limit transakcji gotówkowych wejdzie w życie.
Ważne!
Obecnie limit transakcji gotówkowych dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami wynosi 15 000 zł. Na ten moment wciąż nie obowiązuje żaden limit dla transakcji gotówkowych pomiędzy konsumentami.
Jak zmienią się przepisy wraz z kolejnym obniżeniem limitu?
Zapowiedziana już w 2021 roku zmiana limitu transakcji gotówkowych poważnie ograniczy możliwości przeprowadzania transakcji z pominięciem rachunków bankowych, i to nie tylko dla przedsiębiorców. Oto kilka najważniejszych zmian, jakie czekają nas po wprowadzeniu w życie ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof), ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) oraz niektórych innych ustaw (czyli tzw. Polskiego Ładu). :
Po pierwsze: limit transakcji gotówkowych B2B zostanie zmniejszony z 15 000 zł do 8 000 zł (art. 22 pkt 1 ww. ustawy wprowadza zmiany w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców).
Po drugie: zostaje wprowadzony obowiązek dla przedsiębiorców, w ramach którego są oni zobowiązani do tego, by zapewnić możliwość zapłaty w każdym miejscu, w którym działalność jest faktycznie prowadzona (zmianę dokładnie opisuje art. 19a w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców).
Po trzecie: zostanie wprowadzony limit transakcji gotówkowych dla transakcji zawieranych pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem – choć obecnie nie istnieje takie ograniczenie, po wejściu w życie nowych przepisów konsument będzie zobowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego w sytuacji, w której wartość transakcji, w której stroną jest przedsiębiorca, przekracza 20 000 zł, niezależnie od liczby płatności z nią związanych. Szczegółowy zakres zmian znajduje się w art. 18 ustawy Polski Ład.
Ważne!
Zgodnie z aktualnymi informacjami (stan na grudzień 2022) nowy limit transakcji gotówkowych zacznie obowiązywać 1 stycznia 2024, a nie – jak wcześniej ustalono – od 2023 roku. Jest to rezultat wprowadzenia 12-miesięcznego vacatio legis – okresu, który ma dać przedsiębiorcom czas na dostosowanie się do nowych przepisów.
Jak stosować się do nowych przepisów? Przykłady
Wprowadzanie nowych przepisów często budzi wątpliwości co do tego, w jaki sposób należy się zastosować do nowych zasad. Poniżej prezentujemy kilka przykładów, które mogą się okazać pomocne w interpretowaniu zarówno obecnych, jak i nadchodzących obowiązków dotyczących limitów transakcji gotówkowych.
Przykład 1 – transakcja gotówkowa B2B w 2022 i 2023 r.
Pani Kalina zakupiła ekspres do kawy do swojej firmy za 9 500 zł w grudniu 2022 roku. Zakup opłaciła w całości gotówką. W myśl obecnych przepisów nic nie stoi na przeszkodzie, by mogła zaliczyć zakup do kosztów uzyskania przychodu, ponieważ mieści się w limicie, który aż do 31 grudnia 2023 roku wynosi 15 000 zł.
Gdyby pani Kalina zdecydowała się na taki sam ruch w 2024 roku, nie mogłaby nawet części zakupu ująć w kosztach uzyskania przychodu, ponieważ całość płatności uiściła gotówką. Rozwiązaniem w takiej sytuacji byłoby jedynie dokonanie płatności przelewem na rachunek sprzedającego.
Przykład 2 – transakcja bezgotówkowa B2B w 2024 r.
Wróćmy do Pani Kaliny. Jeżeli przyjmiemy, że z decyzją o zakupie ekspresu do kawy wstrzymała się aż do 2024 roku, a kwota się nie zmieniła, stoimy przed sytuacją, w której pani Kalina może:
- opłacić zakupy w całości gotówką (9 500 zł). W tym przypadku zakup nie może zostać zaliczony na poczet kosztów uzyskania przychodu.
- opłacić zakupy w części gotówką, a w części przelewem – na przykład 6 000 zł gotówką oraz 3 500 zł przelewem. W takim przypadku pani Kalina może zaliczyć do KUP jedynie część transakcji zapłaconą przelewem, a więc 3 500 zł. Pozostała część to zapłata gotówką w transakcji przekraczającej limit transakcji gotówkowych.
- opłacić zakupy w całości przelewem. Efekt takiej operacji to możliwość ujęcia całości transakcji w kosztach uzyskania przychodu przedsiębiorstwa, ponieważ nie doszło do płatności gotówką. Będzie to więc dla przedsiębiorczyni najbardziej optymalne rozwiązanie w kontekście konsekwencji podatkowych
Przykład 3 – transakcja bezgotówkowa B2C w 2024 r.
Pan Wojciech wybiera się na objazd samochodem po Europie Zachodniej, w związku z czym zamówił usługę przerobienia posiadanego pojazdu na campervan. Usługa taka kosztuje 25 000 zł, w związku z czym przekracza limit transakcji bezgotówkowych pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą. W takim układzie pan Wojciech ma obowiązek zapłacić całość kwoty bezgotówkowo.
