Preferencyjny ZUS – co to?
Nazwa preferencyjny, czyli korzystny, oznacza ofertę na lepszych warunkach, kierowaną zazwyczaj do konkretnego konsumenta lub grupy konsumentów. Nie inaczej jest w przypadku ZUS-u.
Nowi przedsiębiorcy mogą liczyć nie tylko na obniżone składki na Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ale także, jeżeli spełnią odpowiednie warunki, mogą skorzystać z „ulgi na start”, a nawet całkowitego zwolnienia ze składek przez jakiś czas. Wszystko to w ramach wspierania przedsiębiorczości.
ZUS dla nowych firm – oferta na rozruch
Kto dokładnie może skorzystać z preferencyjnego ZUS-u? Aby zachować jak największą przejrzystość, przedstawię najpierw listę dostępnych ulg, a następnie omówię warunki każdej z nich.
- Działalność nieewidencjonowana (brak składek)
- Ulga na start
- Preferencyjne składki – Mały ZUS
- Mały ZUS Plus
Działalność nieewidencjonowana
Choć to pozornie najbardziej kusząca opcja, ponieważ oznacza brak konieczności odprowadzania jakichkolwiek składek (nie płacimy wówczas nie tylko ZUS-u, ale także składek zdrowotnych), to rozwiązanie ma dwie potężne wady.
Po pierwsze: przedsiębiorca prowadzący działalność nieewidencjonowaną nie jest objęty ubezpieczeniami społecznymi. To logiczne – brak składek oznacza brak ubezpieczenia. Co więcej, miesiące przepracowane na zasadach działalności nieewidencjonowanej nie będą się wliczały do stażu pracy (zostaną zignorowane przy obliczaniu renty lub emerytury).
Po drugie: warunkiem prowadzenia działalności nieewidencjonowanej jest nieprzekraczanie przychodu w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli w którymkolwiek miesiącu prowadzenia działalności przychód przekroczy tę kwotę, konieczne będzie zarejestrowanie firmy w CEIDG oraz odprowadzanie zwyczajowych składek.
Ważne!
Niemożliwe jest „wyrejestrowanie firmy”, na przykład gdy przychody z działalności spadną poniżej 50% minimalnego wynagrodzenia. W takiej sytuacji ze składek zwolniony może zostać jedynie ten przedsiębiorca, który zawiesi lub zamknie działalność.
Ulga na start
Zakładasz firmę po raz pierwszy lub po długiej przerwie i chcesz skorzystać z niższych składek, by łatwiej wejść w nową gałąź biznesu? Ulga na start sprawia, że nowi przedsiębiorcy nie muszą płacić składek na ZUS przez pierwsze 6 miesięcy. W tym czasie są jednak zobowiązani do uiszczania składek zdrowotnych. Pozwala to na spore oszczędności, jednak wiąże się (podobnie jak w poprzednio opisywanym punkcie) z brakiem świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że w razie choroby czy koniecznej rehabilitacji przedsiębiorca nie skorzysta z zasiłku chorobowego i pozostałych świadczeń zdrowotnych.
Ważne!
Ulga na start jest nieobowiązkowa – zakładając firmę, możesz zdecydować się od razu na korzystanie ze składek preferencyjnych, przez co będziesz płacić więcej, ale zachowasz świadczenia ZUS.
Istnieją dwa warunki skorzystania z ulgi na start:
- działalność gospodarcza, którą podejmujesz, jest Twoją pierwszą lub podejmujesz ją ponownie po przerwie wynoszącej minimum 60 miesięcy od zamknięcia, lub zawieszenia poprzedniej działalności;
- w ramach nowo otwartej działalności nie świadczysz usług na rzecz byłego pracodawcy (jeżeli współpracowaliście w tym lub poprzednim roku kalendarzowym).
Warto również pamiętać, że okresu, w którym przedsiębiorca korzysta z ulgi na start, nie wlicza się do emerytury oraz renty.
Preferencyjne składki, czyli Mały ZUS
Po upływie pierwszych sześciu miesięcy prowadzenia działalności, aktualny system podatkowy nie pozostawia przedsiębiorcy większego wyboru: od tej pory musi opłacać składki preferencyjne. Nie należą się one jednak wszystkim bez wyjątku.
Warunki, jakie należy spełnić, by móc opłacać preferencyjne składki ZUS, są analogiczne do wymienionych przy okazji ulgi na start: w ramach działalności przedsiębiorca nie może wykonywać pracy, którą świadczył wcześniej na rzecz byłego pracodawcy (dotyczy to aktualnego i poprzedniego roku kalendarzowego), a także otwarta właśnie działalność musi być pierwszą od co najmniej 60 miesięcy.
Ważne!
Okres, przez jaki można opłacać preferencyjny ZUS, wynosi 24 miesiące – nie wlicza się w to okres ulgi na start. Oznacza to, że łącznie niższe składki można opłacać aż przez 30 miesięcy.
Istotnym elementem Małego ZUS-u jest zadeklarowana kwota – składki preferencyjne opłaca się od kwoty, którą deklaruje przedsiębiorca, nie mniejszej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by zwiększyć kwotę składki (po to, by w przyszłości uzyskać wyższe świadczenia – na przykład zasiłek chorobowy, macierzyński czy opiekuńczy).
Ile wynosi Mały ZUS?
W 2021 roku kwota Małego ZUS-u wynosi minimalnie 647,59 zł, a jednocześnie nie może przekraczać wysokości składki ryczałtowej (1457,49 zł).
Mały ZUS Plus
Ostatnim krokiem, ułatwiającym młodym firmom wejście na rynek, jest stosunkowo nowe rozwiązanie – wprowadzony w lutym 2020 roku Mały ZUS Plus.
Kto może skorzystać z Małego ZUS Plus?
To ułatwienie dostępne jest dla mniejszego grona przedsiębiorców – kluczowy warunek to przychody nieprzekraczające 120 000 zł w całym poprzednim roku kalendarzowym. Jeżeli mieszczą się w przedziale, przedsiębiorca może skorzystać z Małego ZUS Plus.
Zanim jednak to nastąpi, konieczne jest złożenie zestawu dokumentów zgłoszeniowych – wyrejestrowanie z ubezpieczeń ZUS ZWUA (z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 70 lub 05 72) oraz zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych ZUS ZUA (z kodem tytułu rozpoczynającym się od 05 90 lub 05 92) lub ZUS ZZA – jeżeli podlega jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Ważne!
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą dłużej niż 24 miesiące, ale jego przychody w poprzednim roku kalendarzowym zmalały do poziomu poniżej 120 000 zł, może skorzystać z Małego ZUS Plus. W tym celu powinien wyrejestrować się z ubezpieczeń ZUS ZWUA, a następnie zgłosić się do ubezpieczenia ZUS ZUA.
Kto nie może skorzystać z Małego ZUS Plus?
Poza firmami, które nie spełniają kryterium dochodowego, z Małego ZUS Plus nie mogą skorzystać także przedsiębiorcy w pierwszym roku prowadzenia działalności. Co więcej, jeżeli spełniają warunki, aby opłacać preferencyjne składki ZUS, również nie mogą przejść dobrowolnie na Mały ZUS Plus (będący w rzeczywistości kontynuacją Małego ZUS-u).
Co zrobić, gdy brakuje środków na opłacenie ZUS?
Zbliża się termin płatności składki ZUS, a Tobie brakuje środków na opłacenie zobowiązań? Masz kilka możliwości. W szczególności warto przyjrzeć się opcji rozłożenia na raty płatności za ZUS w PragmaGO. Wystarczy, że wypełnisz prosty wniosek, warunki zaakceptujesz kodem SMS, aby środki na opłacenie składki ZUS trafiły na Twoje konto. Pożyczoną kwotę możesz oddać później w 3, 6, 9 lub nawet 12 ratach. To Ty wybierasz optymalny dla siebie okres spłaty. Co więcej możesz także sfinansować inne podatki takie jak PIT, CIT i VAT.
Podsumowanie
Jeżeli przedsiębiorca zakładający działalność po raz pierwszy (lub co najmniej po upływie 60 miesięcy od zamknięcia lub zawieszenia poprzedniej) chce płacić jak najmniejsze składki, może zaplanować swoją ścieżkę w ten sposób:
- najpierw skorzysta z ulgi na start, w trakcie trwania której będzie opłacać jedynie składki zdrowotne (6 miesięcy);
- następnie przejdzie na Mały ZUS, dzięki czemu będzie opłacał preferencyjne składki ZUS oraz składkę zdrowotną w pełnej wysokości (24 miesiące);
- wreszcie zacznie opłacać standardowe składki lub – jeżeli spełni warunki – skorzysta z Małego ZUS Plus (do momentu przekroczenia limitu przychodów).
W ten sposób przedsiębiorca spędzi łącznie aż 30 pierwszych miesięcy prowadzenia działalności na preferencyjnych zasadach.
