Co to jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych?
Ryczałt ewidencjonowany to forma podatku dochodowego, w ramach której przedsiębiorca odprowadza podatek jedynie od osiągniętych przychodów – nie może w związku z tym zmniejszać podstawy opodatkowania ewidencjonując koszty uzyskania przychodu. W zamian za to podatników, którzy zdecydują się na ryczałt, obowiązuje stała stawka podatku.
Oczywiście ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to tylko jedna z opcji, jakie do wyboru ma każdy przedsiębiorca – i to nie tylko zakładając działalność gospodarczą, ale także w trakcie jej trwania (choć zmiany można dokonać jedynie raz w ciągu roku). Poznaj inne dostępne formy opodatkowania!
Jakie inne formy opodatkowania w Polsce może wybrać przedsiębiorca?
W Polsce funkcjonują cztery formy opodatkowania, z których mogą korzystać przedsiębiorcy. Są to: skala podatkowa (tzw. zasady ogólne), podatek liniowy, karta podatkowa oraz oczywiście ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Opiszemy pokrótce każdą z nich.
Skala podatkowa
Zasady ogólne to najpopularniejsza forma rozliczania dla przedsiębiorców. Jest ona także domyślna – jeżeli więc nie zaznaczysz innej opcji podczas składania deklaracji CEIDG, rozpoczniesz działalność na zasadach ogólnych.
W roku podatkowym 2023 w skali podatkowej obowiązuje stawka 12% przy dochodach nieprzekraczających 120 000 zł rocznie oraz 32% podatku od dochodów przekraczających tę kwotę. Jeżeli więc zarobisz 150 000 zł, od pierwszych 120 000 zł odprowadzisz podatek w wysokości 12% minus kwota zmniejszająca podatek (3 600 zł), zaś od pozostałych 30 000 zł konieczne będzie potrącenie aż 32% plus 10 800 zł.
Kwota zmniejszająca podatek wynika wprost z tzw. kwoty wolnej od podatku, która w 2023 roku wyniesie 30 000 zł.
Przy wyborze skali podatkowej należy pamiętać także o obowiązkowej składce zdrowotnej, która od niedawna uzależniona jest od dochodu i dla osób korzystających ze skali podatkowej wynosi ona 9% od dochodów.
Podatek liniowy
Dla przedsiębiorców, którzy wiedzą, że ich dochody znacznie przekroczą 120 000 zł w skali roku, stworzono podatek liniowy. W tym wariancie niezależnie od poziomu osiąganych dochodów podatnik odprowadza 19% podatku.
Podatek liniowy to tzw. podatek płaski – zarówno przedsiębiorca, który zarobi 200 000 zł w skali roku, jak i firma odnotowująca dochody na poziomie kilku milionów złotych odprowadzą podatek o tych samych proporcjach – wciąż więc bogatsza firma zapłaci więcej, ale proporcjonalnie będzie to ten sam podatek.
W przypadku podatników, którzy zdecydowali się na podatek liniowy, składka zdrowotna wynosi 4,9% od dochodów.
Karta podatkowa
Rozliczanie się kartą podatkową to specyficzna forma opodatkowania z co najmniej dwóch powodów. Pierwszym i – być może – najważniejszym jest to, że obecnie (od stycznia 2022) przedsiębiorcy nie mogą wybierać karty podatkowej jako formy opodatkowania dla ich firm; jest ona dostępna jedynie dla tych, którzy kontynuują działalność na karcie podatkowej. Jeżeli więc zakładasz nową firmę lub korzystasz obecnie z innej formy opodatkowania, nie możesz wybrać karty podatkowej dla Twojego przedsiębiorstwa.
Drugim powodem, dla którego karta podatkowa jest specyficzną formą opodatkowania, jest to, że wysokość podatku co roku ustala Ministerstwo Finansów, a następnie daje przedsiębiorcom wybór: albo pozostają na karcie podatkowej (i płacą wyznaczoną kwotę) albo zmieniają formę opodatkowania. Na decyzję przedsiębiorcy mają zwykle 2 tygodnie od opublikowania aktualnych stawek karty podatkowej.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ostatnią formą opodatkowania jest oczywiście ryczałt ewidencjonowany – o nim jednak opowiemy nieco dokładniej. Zacznijmy od tego, że nie każdy przedsiębiorca może wybrać ryczałt dla swojej firmy – od czego to zależy?
Kto może zdecydować się na opodatkowanie ryczałtem?
Kwestię tę reguluje ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Wskazuje ona, że z ryczałtu skorzystać mogą trzy grupy podatników:
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą – w ich przypadku opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, ale także gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych;
- osoby osiągające przychody z tytułu umów: najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej;
- osoby duchowne reprezentujące prawnie uznane wyznania – w ich przypadku zryczałtowany podatek dochodowy płacony jest od przychodów.
Jednym z warunków wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jako formy opodatkowania dla firmy, jest osiągnięcie w roku poprzedzającym przychodu, który nie przekracza 2 000 000 euro. Jeżeli dopiero zakładasz firmę, to ograniczenie oczywiście nie ma zastosowania.
Warto również pamiętać, że podatnicy korzystający z karty podatkowej nie mogą zmienić formy opodatkowania na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – mogą jedynie przejść na zasady ogólne lub podatek liniowy.
Jak obliczyć zryczałtowany podatek dochodowy?
W przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podatek dochodowy zależy od przychodu bez możliwości pomniejszania go o koszty uzyskania przychodu. Podatnicy decydujący się na ryczałt mogą jednak odliczyć od przychodu pewne wydatki, o ile nie zostały one już odliczone od dochodu. Mowa o składkach na ubezpieczenia społeczne, uldze abolicyjnej oraz innych ulgach odliczanych od dochodu, o których mówi art. 26 ustawy PIT.
Warto pamiętać, że podatnik rozliczający się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może oddać 1,5% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Jakie stawki ryczałtu obowiązują w 2023 roku?
Kluczową kwestią w kontekście wyboru zryczałtowanego podatku dochodowego, jest stawka ryczałtu. Ta może się różnić w zależności od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, a należy tutaj nadmienić, że różnice są znaczące – najniższa stawka ryczałtu to zaledwie 2%, zaś najwyższa wynosi 17%.
Oto przykładowe stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w 2023 roku – obowiązują one w rozliczeniu podatku dochodowego za rok 2022:
- Stawka ryczałtu 17% jest dostępna dla przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów;
- Stawka ryczałtu 15% obowiązuje dla przychodów ze świadczenia usług:
- reprodukcji komputerowych nośników informacji,
- pośrednictwa w sprzedaży motocykli oraz części i akcesoriów,
- pośrednictwa w sprzedaży hurtowej,
- magazynowania i przechowywania cieczy i gazów,
- usług licencyjnych związanych z nabywaniem praw do książek, broszur, ulotek, map, wykazów, list, czasopism, periodyków, pozostałych wyrobów drukowanych,
- usług licencyjnych związanych z nabywaniem praw do korzystania z gier oraz programów komputerowych.
- Stawka ryczałtu 14% zarezerwowana jest dla przychodów ze świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej, usług architektonicznych i inżynierskich, a także usług w zakresie specjalistycznego projektowania.
- Stawka ryczałtu 12% dotyczy przedsiębiorców notujących przychody ze świadczenia usług związanych z wydawaniem i sprzedażą pakietów gier komputerowych z wyłączeniem publikowania gier komputerowych online, pakietów oprogramowania systemowego i użytkowego, świadczą usługi związane z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego, oprogramowania komputerowego oraz świadczą usługi w zakresie instalowania oprogramowania komputerowego.
- Stawka ryczałtu 10% obowiązuje w przypadku osiągania przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek.
- Stawka ryczałtu 8,5% dotyczy przychodów ze świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem, usług wynajmu i obsługi nieruchomości, ale także usług w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych, wynajmu i dzierżawy samochodów osobowych i furgonetek oraz pozostałych pojazdów samochodowych, środków transportu wodnego oraz lotniczego.
- Stawka ryczałtu 5,5% jest dostępna dla przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych, przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 t.
- Stawka ryczałtu 3% może zostać zastosowana, gdy przedsiębiorca osiąga przychody z tytułu świadczenia usług gastronomicznych, świadczenia usług handlowych lub ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą czy rybołówstwa.
- Najniższa stawka ryczałtu – 2% – jest dostępna dla firm, które uzyskują przychód ze sprzedaży wyrobów przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.
To oczywiście nie wszystkie możliwości – pełna lista rodzajów przychodów, które uprawniają podatnika do skorzystania z danej stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych znajduje się w art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Jeżeli więc poważnie rozważasz wybór tej formy opodatkowania, upewnij się, że Twój rodzaj działalności odpowiada którejś ze stawek podatku ryczałtowego
Lista wolnych zawodów
Jeżeli chcesz skorzystać z ryczałtu ewidencjonowanego w ramach stawki 17%, zarezerwowanej dla przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów, pamiętaj że od stycznia 2022 roku lista wolnych zawodów uległa zmianie. Obecnie do tej grupy zalicza się m.in. tłumaczy, adwokatów, notariuszy, architektów, inżynierów budownictwa, rzeczoznawców, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, brokerów, doradców podatkowych i inwestycyjnych czy rzeczników patentowych.
Ryczałt ewidencjonowany a składka zdrowotna
Warto także pamiętać o składce zdrowotnej obowiązującej wszystkich podatników korzystających z ryczałtu. W tym przypadku mamy do czynienia z trzema progami przychodowymi:
- Jeżeli Twoja firma osiąga przychód nie wyższy niż 60 000 zł w skali roku, składka zdrowotna wynosi 335,94 zł miesięcznie.
- W przypadku, gdy przychód przedsiębiorstwa mieści się w zakresie 60 000 – 300 000 zł, składka zdrowotna wynosi 559,89 zł miesięcznie.
- Najbogatsze przedsiębiorstwa, osiągające przychód roczny przekraczający 300 000 zł, zapłacą miesięcznie aż 1 007,81 zł w ramach składki zdrowotnej.
Kiedy warto wybrać opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?
Ryczałt ewidencjonowany to rozwiązanie, na którym najbardziej skorzystają przedsiębiorcy ponoszący niewielkie koszty działalności. Jeżeli więc Twoja firma nie ma potrzeby regularnego zaopatrzania się w towar, a odliczanie kosztów uzyskania przychodu nie jest tak atrakcyjne – rozważ przejście na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Dużym plusem tej formy opodatkowania jest nieco prostsza księgowość – zamiast prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów wystarczy ewidencja przychodów, w której przedsiębiorca zawiera jedynie przychody osiągane z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Ryczałt ewidencjonowany ma jednak także słabsze strony – istotne w podjęciu decyzji może się okazać to, że podatnik korzystający z ryczałtu nie może rozliczyć się wspólnie z małżonkiem, a także nie dotyczą go ulgi dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Może się także okazać, że mimo niewielkich kosztów, rodzaj działalności, jaką prowadzisz, opodatkowany jest wyżej niż skala podatkowa – co w połączeniu ze stosunkowo niskimi dochodami (poniżej 120 000 zł rocznie) może sprawić, że korzystniejsze będzie korzystanie z zasad ogólnych.
