Dotacja, dofinansowanie, a może subwencja?
Wiedząc, że mnogość funkcjonujących w języku terminów dotyczących kwestii finansowych może dezorientować, postanowiliśmy rozwiać wątpliwości. Na początku wyjaśnijmy więc kwestię, którą niezwykle często wyszukują internauci: czym właściwie jest dotacja, a czym dofinansowanie? Jakie są między nimi różnice? Omówimy też kwestię subwencji, która – choć jest osobnym narzędziem – bywa często mylona z dotacją.
Dotacja
Zgodnie z definicją formalnoprawną dostępną na stronie internetowej Sejmu RP dotacje to środki przeznaczane na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. Środki na dotacje mogą pochodzić z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z funduszy międzynarodowych, takich jak fundusze unijne.
Ważne!
Dotacja ma charakter warunkowy i uznaniowy – oznacza to, że możliwość otrzymania środków wynika ze spełnienia określonych warunków. Jeżeli to nastąpi, a potencjalny beneficjent złoży odpowiednie wnioski i przedstawi dokumentację, organ właściwy podejmuje decyzję o przyznaniu środków lub odrzuceniu wniosku.
Cechą charakterystyczną dotacji jest to, że stanowi ona bezzwrotną oraz nieodpłatną pomoc finansową. Zazwyczaj jednak otrzymanie środków z dotacji lub brak konieczności ich zwracania obwarowane są dodatkowymi warunkami – na przykład osoba otrzymująca środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej zobowiązuje się do prowadzenia jej przez okres co najmniej 12 miesięcy. Jeżeli ten warunek nie zostanie dotrzymany, dotacja podlega zwrotowi w całości.
Innym wyróżnikiem dotacji jest jej celowość – środki z dotacji muszą zostać wydane w określony sposób.
PRZYKŁAD
Pani Paulina zamierza uruchomić działalność gospodarczą i uzyskać na ten cel środki z funduszy unijnych. W tym celu musi zarejestrować się w UP, a następnie złożyć wniosek o dotację na otwarcie działalności. Wniosek powinien zawierać również biznesplan, analizę konkurencji oraz szczegółowy kosztorys, będący de facto listą przedmiotów, które początkująca właścicielka firmy zamierza zakupić, wykorzystując środki z dotacji.
Jeżeli pani Paulina – bohaterka powyższego przykładu – otrzyma dofinansowanie, będzie zobowiązana do zakupu dokładnie tych pozycji z listy, które wskazała i które zostały zaakceptowane (zasadność części wydatków może zostać zakwestionowana).
Istnieją trzy podstawowe rodzaje dotacji:
- dotacje celowe – ten rodzaj dotacji finansowany jest z budżetu państwa i ma za zadanie wspomagać finansowo inwestycje państwowych jednostek, na przykład: agencji wykonawczych, jednostek samorządu terytorialnego, instytutów naukowych czy jednostek spoza sektora finansów publicznych;
- dotacje przedmiotowe – mają na celu stymulowanie produkcji określonych wyrobów oraz usług, w związku z czym przyznaje się je przedsiębiorcom wytwarzającym dane produkty lub świadczącym objęte dotacją usługi oraz podmiotom rolniczym;
- dotacje podmiotowe – ich celem jest dofinansowanie wyłącznie działalności bieżących, określonych w odrębnej ustawie lub umowie międzynarodowej.
Dofinansowanie
To właściwie termin nieuregulowany definicją prawną. Wielki słownik języka polskiego podaje następującą interpretację: dodatkowe pieniądze przyznawane jako pomoc finansowa w opłaceniu jakiegoś przedsięwzięcia. W dużym skrócie oznacza to, że dotacja jest pewnym konkretnym rodzajem dofinansowania, nie sposób jednak ich porównać ani wskazać różnice.
Dotacja a subwencja
Kolejną kwestią budzącą wątpliwości jest to, czym różni się dotacja od subwencji. W tym przypadku również mamy do czynienia z nieodpłatną i bezzwrotną formą pomocy, jednakże subwencja ma charakter roszczenia prawnego, co oznacza, że przekazanie subwencji danemu podmiotowi wynika z konkretnych zapisów w budżecie i nie może zostać odrzucone.
Kolejną cechą odróżniającą subwencję od dotacji jest brak celowości – podmiot otrzymujący subwencję sam decyduje, na co przeznaczy pozyskane środki.
Zazwyczaj o subwencji mówimy w kontekście organizacji społecznych, samorządów terytorialnych czy partii politycznych. Przy spełnieniu odpowiednich warunków, subwencję może jednak otrzymać także przedsiębiorca czy osoba samozatrudniona.
Subwencje dla samorządów
Istnieje kilka rodzajów subwencji dla samorządów – różnią się przede wszystkim funkcją, do jakiej zostały przeznaczone:
- subwencja ogólna to środki finansowe, które przeznacza się podmiotom na podstawie określonych i jawnych kryteriów,
- subwencji przedmiotowej udziela się ze wskazaniem na konkretne działanie, które ma realizować,
- subwencja wyrównawcza to środki przyznawane samorządom w celu wyrównania różnic finansowych pomiędzy jednostkami terytorialnymi,
subwencja oświatowa przyznawana jest na cele edukacyjne jednostkom samorządu terytorialnego – jej celem jest wyrównanie szans uczniów na danym obszarze.
Dotacja na uruchomienie działalności gospodarczej
Wielu ludzi ma pomysł na biznes, wizję rozwoju i potencjał, jednak niełatwo im podjąć decyzję o rozpoczęciu działalności ze względu na koszty. Choć w teorii uruchomienie działalności gospodarczej w Polsce nic nie kosztuje, w rzeczywistości wymaga pewnych nakładów finansowych. Cóż z tego, że młody przedsiębiorca będzie dysponował NIP-em, skoro nie będzie w stanie zakupić towaru i nie będzie miał gdzie go składować?
Rozwiązaniem dla ambitnych przedsiębiorców, którzy stawiają pierwsze kroki na tej trudnej drodze, może się okazać dotacja na uruchomienie działalności gospodarczej. Warunki jej otrzymania są jednak dla wielu trudne do spełnienia. Wszystko zależy od programu, w ramach którego przedsiębiorca chce pozyskać środki. W 2023 i 2024 roku wciąż można starać się o dotacje z Funduszy Europejskich. Warto też zapytać we właściwym urzędzie miasta lub gminy – pula aktualnie dostępnych środków może się wyraźnie różnić w zależności od lokalizacji.
Dotacje dla istniejących firm
Ne tylko nowi przedsiębiorcy mogą liczyć na wsparcie ze strony państwa lub Unii Europejskiej. Także firmy, które już działają na rynku od jakiegoś czasu, mogą starać się o dofinansowanie – szczególnie, jeśli planują dalszy rozwój i mają już konkretną jego wizję. Więcej informacji na temat trwających konkursów oraz naborów do dofinansowań możesz znaleźć na stronie biznes.gov.pl.
Co zrobić, gdy nie uda się otrzymać dotacji?
Nie wszystkie wnioski o dotację zostaną rozpatrzone pozytywnie. Czasem możemy natrafić na niesprzyjające okoliczności (samorządy dysponują ograniczonymi środkami na dotacje), ale z uwagi na uznaniowy charakter dotacji, składając podanie o dotację, należy brać pod uwagę scenariusz, w którym wniosek zostanie odrzucony z różnych powodów. W takim przypadku warto rozważyć inne źródła finansowania przedsiębiorstw – w tym także faktoring.
Czym jest faktoring?
Faktoring to sposób finansowania, w którym przedsiębiorca może między innymi pozyskać środki na zakupy firmowe lub zyskać dostęp do gotówki dzięki sprzedaży faktur wystawionych swoim kontrahentom. Choć mechanizm działania w przypadku finansowania zakupów jest podobny do kredytu, niewątpliwą zaletą, która wyróżnia faktoring, jest jego dostępność – mogą z niego skorzystać także przedsiębiorstwa z krótkim stażem, a nawet te, które dopiero stawiają pierwsze kroki.
