Sprawozdanie o zatorach płatniczych i stosowanych terminach płatności

Zatory płatnicze stanowią dla wielu przedsiębiorców przykrą codzienność – według informacji rządowych nie dalej jak dwa lata temu ponad 50% małych i średnich firm deklarowało, że opóźnienia w płatnościach ze strony kontrahentów przekraczają często 60 dni. Zatory płatnicze mogą prowadzić do utraty płynności finansowej, a nikogo nie trzeba przekonywać, że utrzymywanie się takiego stanu rzeczy doprowadzi do powstania błędnego koła – kontrahenci często przeciągają termin spłaty właśnie z tego powodu, że sami oczekują na przelewy od swoich klientów. Aby poradzić sobie z tym problemem, resort rozwoju zdecydował się na wprowadzenie szeregu rozwiązań. Jednym z nich jest ustawa ograniczająca zatory płatnicze, drugim zaś sprawozdanie o zatorach płatniczych (stosowanych terminach płatności).

W tym artykule odpowiemy na pytania:

Ustawa ograniczająca zatory płatnicze

Dokument przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii zakłada przede wszystkim skrócenie terminów zapłaty, ale wprowadza szereg innych mechanizmów, między innymi wprowadzenie ulgi na złe długi w PIT i CIT czy większe uprawnienia Prezesa UOKiK w celu pociągnięcia do odpowiedzialności przedsiębiorstw generujących zatory płatnicze.

WAŻNE!

Według danych BIG InfoMonitor, w pierwszym kwartale 2019 r. aż 49% wszystkich przedsiębiorstw oczekiwało na spłatę należności ponad 60 dni po terminie. Szczególnie dotknięte tą sytuacją są: branża transportowa i budownicza – w tych sektorach aż 60% firm musi radzić sobie z zatorami.

Jakie zmiany wprowadza ustawa?

Oto główne punkty ustawy, które od początku 2020 roku zmieniły się, by zapobiegać powstawaniu zatorów płatniczych:

• • Skrócenie terminów zapłaty – do 30 dni od dnia doręczenia faktury skrócono termin zapłaty w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny (zmiana ta nie dotyczy podmiotów leczniczych). Z kolei do maksymalnie 60 dni skrócono termin zapłaty w tzw. transakcjach asymetrycznych (w których wierzycielem jest firma z sektora MŚP, a dłużnikiem duże przedsiębiorstwo).

• • Udowodnienie uczciwości terminu po stronie dłużnika – do tej pory to wierzyciel musiał dowieść, że ustalony – zbyt długi – termin zapłaty był dla niego rażąco niesprawiedliwy. Dzięki zmianie wprowadzonej w ustawie obowiązek ten leży po stronie dłużnika – to on będzie musiał udowodnić, że zaproponowane warunki dotyczące terminu płatności nie były nieuczciwe wobec kontrahenta.

• • Nowe kary nakładane przez UOKiK – Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie mógł nakładać kary finansowe na tych przedsiębiorców, którzy „wyróżniają się” największymi opóźnieniami w regulowaniu płatności wobec kontrahentów.

WAŻNE!

Wysokość kar jest ustalana na podstawie wartości niezapłaconych faktur oraz długości opóźnień. Kary nie będą dotykały firm, które nie mogą zapłacić kontrahentom z powodu tego, że same oczekują na zapłatę od swoich dłużników.

• • Ulga na złe długi w PIT i CIT – ustawa wprowadziła możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, której termin zapłaty przekroczył 90 dni. Wiąże się to także z obowiązkiem zwiększenia podstawy opodatkowania dla dłużnika (rozporządza on bowiem środkami, które powinien był zapłacić na rzecz kontrahenta).

• Wyższe odsetki za opóźnienia i rekompensaty – kolejne rozwiązanie to wzrost ustawowych odsetek za opóźnienia w transakcjach (z 9,5% do 11,5%). Celem tej zmiany jest obniżenie potencjalnych zysków z kredytowania się kosztem innych firm. Tyle dla dłużnika, wierzyciel z kolei może ubiegać się o wyższe rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Wcześniej wysokość ewentualnego zwrotu wynosiła zawsze tyle samo – 40 euro. W tej chwili ustalono trzy progi, w zależności od kwoty świadczenia pieniężnego. 40 euro odzyskamy, gdy kwota nie przekraczała 5 000 zł, 70 euro dla należności mniejsze niż 50 000 zł oraz 100 euro dla kwot 50 000 zł i wyższych.

Sprawdź także!
JPK_V7 – nowy Jednolity Plik Kontrolny
Klasyfikacja PKD – co to jest?

Sprawozdanie o zatorach płatniczych / stosowanych terminach zapłaty

Ostatnim z rozwiązań mających ograniczyć zatory płatnicze, jest konieczność sporządzania sprawozdań o stosowanych terminach zapłaty przez niektórych przedsiębiorców – wynika ona wprost z treści omawianej już ustawy i dotyczy największych firm. To one, według danych z Europejskiego Raportu Płatności, najczęściej wykorzystują wydłużone terminy płatności jako nieuczciwą formę kredytowania (kosztem mniejszych podmiotów).

Według informacji dostępnych na stronie Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii: „publikacja danych o stosowanych praktykach płatniczych stwarza największym przedsiębiorcom możliwość zaprezentowania się jako rzetelni kontrahenci”. A jak to wygląda w praktyce?

Termin i sposób złożenia sprawozdania

Jako że nowe przepisy obowiązują od 2020 roku, właśnie teraz – z początkiem 2021 roku – po raz pierwszy przedsiębiorcy złożą sprawozdanie. Termin składania dokumentów upływa 31 stycznia 2021 r. 

Na portalu biznes.gov.pl uruchomiono e-usługę, która umożliwia złożenie sprawozdania o terminach zapłaty online, bez wychodzenia z domu.

Uwaga! Wymagany Profil Zaufany lub podpis kwalifikowany.

Kliknij w ten link, aby przekazać sprawozdanie do właściwego urzędu.

Dane w sprawozdaniu

Każda duża firma musi w sprawozdaniu o stosowanych terminach zapłaty zawrzeć informacje, o których mowa w art. 13a ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Są to:

• nazwa firmy oraz jej NIP;
• wartość świadczeń pieniężnych otrzymanych oraz spełnionych w poprzednim roku kalendarzowym w terminie:
  • • poniżej 30 dni,
    • od 31 do 60 dni,
    • od 61 do 120 dni,
    • powyżej 120 dni,

  od dnia wystawienia faktury lub rachunku;

• wartość świadczeń pieniężnych nieotrzymanych w poprzednim roku kalendarzowym w terminie określonym w umowie oraz udziału procentowego tych świadczeń w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych należnych podmiotowi w danym roku;
• wartość świadczeń pieniężnych niespełnionych w poprzednim roku kalendarzowym w terminie określonym w umowie oraz udziału procentowego tych świadczeń w całkowitej wartości świadczeń, do których spełnienia przedsiębiorstwo jest zobligowane w danym roku.

W związku z tym, że każdy nowy akt prawny może budzić wątpliwości i trudności w odpowiedniej interpretacji, portal rządowy skonstruował także przystępną listę najczęściej zadawanych pytań wraz z odpowiedziami – część obecnych tam zagadnień poruszyliśmy już w tym artykule.

Czytaj także:
Zatory płatnicze w branży TSL. Czy faktycznie można uniknąć tego problemu?
Jak wykorzystać przeterminowane faktury i poprawić płynność finansową?
Certyfikat rezydencji podatkowej – czym jest i jak go uzyskać?