Cesja wierzytelności – co to jest i jak działa?

Cesja w kontekście wierzytelności oznacza przeniesienie uprawnień jej dotyczących na inną osobę lub podmiot. W tym celu zazwyczaj zawiera się odpowiednią umowę (choć nie jest to warunek konieczny). Na czym polega cesja wierzytelności, kiedy warto z niej skorzystać i co należy o niej wiedzieć, zanim się na nią zdecydujemy?
 

Spis treści:

Co to jest cesja wierzytelności?

 
Za każdym razem, gdy zaczynamy zgłębiać nieznany wcześniej temat, pojawiają się ważne terminy, bez których zrozumienie całości zagadnienia jest mocno utrudnione, jeśli nie niemożliwe. Nie inaczej jest i w tym przypadku.
 
Słownikowe znaczenie słowa cesja to zrzeczenie się części lub całości przysługujących jednostce praw na rzecz innej osoby. W sytuacji, gdy mamy prawo do wierzytelności (na przykład oczekujemy na spłatę zobowiązania od kontrahenta), możemy zrzec się prawa do wierzytelności, oddając je nabywcy. W tym celu zawieramy z nim umowę sprzedaży, darowizny, zamiany lub dowolne inne porozumienie, z którego jasno wynika przeniesienie praw.
 
W umowie cesji wierzytelności stronami są: cedent – inaczej wierzyciel, czyli osoba, która zrzeka się praw do wierzytelności na rzecz innego podmiotu, oraz cesjonariusz – nabywca wierzytelności.
 

Jak przebiega proces cedowania wierzytelności?

 
Cały proces przenoszenia wierzytelności można zamknąć w kilku etapach.

1. Najpierw musi powstać sytuacja, w której cedent posiada prawo do wierzytelności. Na przykład: firma A wystawia drugiej firmie fakturę za wykonaną usługę. Od tej pory powstaje wierzytelność, którą następnie można scedować. Termin płatności tej konkretnej należności wynosi 45 dni.
2. Po jakimś czasie okazuje się, że – z różnych powodów – oczekiwanie na spłatę należności przez kontrahenta nie jest na rękę firmie A. W związku z tym przedsiębiorca postanawia dokonać cesji wierzytelności na inny podmiot.
3. Firmy zainteresowane cesją (Firma A, która w momencie zawarcia umowy stanie się cedentem oraz nabywca należności, czyli cesjonariusz) ustalają szczegóły – na przykład rodzaj umowy oraz formę zapłaty za wierzytelność.
4. Kolejnym krokiem zwykle jest poinformowanie dłużnika o zaistniałej sytuacji – nie jest to warunek konieczny, lecz dobra praktyka, chyba że w umowie wyszczególniono zakaz cesji (zgodnie z art. 514 Kodeksu Cywilnego). Zawarcie cesji pomimo wyraźnie zaznaczonego zakazu obarczone jest ryzykiem nieważności.
5. Następnie zawiera się umowę cesji. W teorii sporządzenie jej w formie pisemnej nie jest konieczne. Można być ona zawarta nawet ustnie, jednak w znakomitej większości przypadków zastosowanie ma art. 511 KC, który głosi, że „jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony”. Umowa ta powinna zawierać informację, jakiego rodzaju wierzytelności dotyczy cesja, a także określać jej wartość oraz termin płatności.

 
Sprawdź także!
 
Pieczęcie prewencyjne – co to takiego i czemu służą?
Ugoda z dłużnikiem – czemu służy, jak ją zawrzeć?
 

Cesja wierzytelności a faktoring

 
Pojęcia cesji wierzytelności oraz faktoringu w dużym stopniu się przenikają. Usługa faktoringu zazwyczaj sprowadza się do finansowania faktur, czyli właśnie sprzedaży wierzytelności firmie faktoringowej za określoną cenę. Faktoring pozwala odzyskać lub wzmocnić płynność finansową firmy, ponieważ większość kwoty wynikającej z wierzytelności (nawet do 90%) otrzymujemy od razu.
 
Stała usługa faktoringowa w PragmaGO^® polega na sporządzeniu listy kontrahentów, z którymi współpracujemy i którym wystawiamy dokumenty sprzedaży regularnie i przesłaniu do faktora. Dzięki temu nasza firma będzie otrzymywać przelewy za faktury bezpośrednio od firmy faktoringowej od razu po wystawieniu dokumentu sprzedaży.
 
W wielu firmach faktoringowych istnieje możliwość wykupu pojedynczej faktury. Wystarczy złożyć wniosek online, a następnie zaczekać kilka godzin na przelew środków. Każdorazowe skorzystanie z usługi faktoringu może być tak naprawdę dokonaniem cesji wierzytelności. W tym układzie faktor może być także nazwany cesjonariuszem, zaś faktorant staje się de facto cedentem.
 
Faktoring w PragmaGO^® występuje jednak w trzech postaciach: wykupu pojedynczej faktury, stałego faktoringu online oraz finansowania zakupów firmowych.  W zależności od wybranego rodzaju faktoringu (a co za tym idzie, także sporządzonej umowy) różne mogą być ustalenia dotyczące odpowiedzialności finansowej na okoliczność niewypłacalności dłużnika.
 

Jakie są więc różnice pomiędzy cesją a faktoringiem?

Podczas gdy przeprowadzając cesję wierzytelności, dokonujemy prostej, jednorazowej wymiany, korzystanie z faktoringu pozwala na wybranie szeregu dodatkowych usług. Jedną z usług dodatkowych dostępnych w faktoringu, jest możliwość ubezpieczenia wierzytelności na wypadek niewypłacalności dłużnika. Ubezpieczenie może pokrywać część lub całą kwotę.  Kolejną usługę, którą możemy wybrać niejako przy okazji, jest monitorowanie należności – popularne zwłaszcza wśród niewielkich firm, które nie mają własnego działu księgowego. Firma faktoringowa może także na prośbę faktoranta dokonać weryfikacji kontrahentów zagranicznych i ocenić ich wypłacalność oraz dyscyplinę płatniczą.

 
 
Czytaj także:
 
Nie zawsze można sprzedać dług, czyli konsekwencje zakazu cesji
Powierniczy przelew wierzytelności – czy jest się czego bać?
Czy mediacja między wierzycielem a dłużnikiem się opłaca?