Amortyzacja samochodu ciężarowego

Środek trwały – zacznijmy od początku

Ustawa o PIT nie konkretyzuje definicji środka trwałego, jednak art. 22a ust. 1 ustawy określa, jakie składniki majątku podlegają amortyzacji. Czytamy w nim, że do środków trwałych zaliczamy budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu oraz inne przedmioty, które spełniają poniższe warunki:

ich przewidywany okres użytkowania wynosi dłużej niż rok;
są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub zostały oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt. 1.

Aby zaliczyć samochód (w tym samochód ciężarowy) do środków trwałych i móc dokonywać odpisów amortyzacyjnych, nie wystarczy, by pojazd spełniał dwa wymienione wyżej kryteria. Ustawa o podatku dochodowym wymienia kolejne warunki niezależne od przewidywanego okresu użytkowania. Amortyzowany pojazd:

musi stanowić własność lub współwłasność podatnika;
powinien być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania;
został nabyty przez przedsiębiorcę we własnym zakresie.

Amortyzacja środków trwałych – próba definicji

Wiemy już, jakie warunki musi spełnić pojazd, by możliwa była jego amortyzacja. Ustalmy więc, czym właściwie jest amortyzacja i jakie korzyści dla przedsiębiorcy niesie dokonywanie odpisów amortyzacyjnych.

Amortyzacją nazywamy zmniejszanie wartości rzeczy następujące na skutek ich używania. Systematyczne dokonywanie odpisów amortyzacyjnych ma na celu zobrazowanie stanu faktycznego, czyli rzeczywistej wartości rzeczy.

Odpisy amortyzacyjne należy rozplanować na określony czas – warto zaznaczyć, że pierwszego odpisu można dokonać nie wcześniej niż po upływie miesiąca od dnia ujęcia środka trwałego w ewidencji. Zakończenie amortyzacji następuje w jednym z trzech przypadków: gdy wartość odpisów amortyzacyjnych zrówna się z początkową wartością pojazdu, w przypadku sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego likwidacji.

Metody amortyzacji samochodów ciężarowych i pozostałych środków trwałych

Istnieje kilka metod amortyzacji środków trwałych. Do najpopularniejszych należą: metoda liniowa, metoda jednorazowa oraz metoda degresywna. Należy pamiętać, że drugą i trzecią z wymienionych technik można zastosować jedynie w stosunku do środków trwałych, które należą do grup: 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych. Na szczególną uwagę w kontekście tematyki dzisiejszego wpisu zasługuje grupa 7. Należą do niej środki transportu z wyłączeniem samochodów osobowych.

Amortyzacja liniowa

Najprostszą i najczęściej wybieraną metodą jest amortyzacja liniowa, w której zakłada się, że środek trwały przez cały rok będzie się zużywał w takim samym stopniu. Polega ona na dokonywaniu co miesiąc odpisów amortyzacyjnych o równej wartości. Stawkę amortyzacji wybiera się w oparciu o Klasyfikację Środków Trwałych.

Degresywna amortyzacja samochodu ciężarowego

Zastosowanie amortyzacji degresywnej możliwe jest w odniesieniu do środków transportu poza samochodami osobowymi. W przypadku tej metody przyjmuje się, że wydajność środka trwałego z czasem maleje. W pierwszym roku stawka amortyzacji podwyższana jest o współczynnik nie wyższy niż 2, a amortyzacja w tym roku ustalana jest od wartości początkowej, w kolejnych od wartości początkowej pomniejszonej o wartość dokonanych odpisów. Jeżeli odpisy wyliczone tą metodą byłyby niższe niż według liniowej, podatnik dokonuje odpisów metodą liniową. Metoda degresywna jest bardzo korzystna dla podatnika, gdyż wartość odpisów amortyzacyjnych w początkowym okresie jest o wiele wyższa niż w latach późniejszych.

Amortyzacja przyspieszona

Podatnik ma również do wyboru metodę przyspieszoną, inaczej zwaną metodą indywidualnych stawek amortyzacyjnych. Stwarza ona możliwość ustalenia indywidualnej stawki w przypadku nabycia używanych lub ulepszonych środków trwałych. Należy pamiętać, że taka możliwość istnieje wyłącznie w odniesieniu do środków wprowadzanych do ewidencji po raz pierwszy.

W odniesieniu do samochodów ciężarowych zaliczonych do środków trwałych przedsiębiorcy mają możliwość zastosowania jednej z czterech metod amortyzacji: liniowej, jednorazowej, degresywnej oraz ze stawką indywidualną. Każda z tych metod posiada charakterystyczne cechy:

Amortyzacja jednorazowa

Dla samochodów ciężarowych (spełniających warunki ustawy dotyczących pojazdu ciężarowego) przedsiębiorcy mogą zastosować jednorazową amortyzację w ramach pomocy de minimis. Łączna wartość amortyzacji w trakcie roku podatkowego nie może przekraczać 50 000 euro. W przypadku tej metody istotny może się okazać fakt, że nie ma znaczenia, w jaki sposób przedsiębiorca nabył pojazd (pieniądze mogą pochodzić zarówno ze środków własnych przedsiębiorcy, z majątku firmowego, jak i z kredytu). W takim układzie całą wartość pojazdu należy wprowadzić do KPiR w miesiącu, w którym przyjęto samochód do używania w firmie.

Amortyzacja liniowa

W tym przypadku maksymalna roczna stawka amortyzacyjna nie może przekroczyć 20%. Maksymalny okres amortyzacyjny w tym wypadku wynosi 5 lat. Oznacza to, że przedsiębiorca może dokonać maksymalnie 60 wpisów amortyzacyjnych.

Amortyzacja degresywna

Ta metoda pozwala przedsiębiorcom szybciej zamortyzować wykorzystywany w firmie pojazd dzięki zastosowaniu wyższego współczynnika amortyzacji (maksymalnie 2.0). Uruchomienie wyższej stawki amortyzacyjnej pozwala na skrócenie okresu amortyzacji nawet dwukrotnie. W przypadku amortyzacji degresywnej podstawa amortyzacji maleje z każdym rokiem o sumę odpisów dokonaną w poprzednim roku podatkowym. Dzieje się tak aż do momentu, w którym wartość odpisywanej raty miałaby być mniejsza niż rata w metodzie liniowej. Od tej pory podatnik ma obowiązek stosować amortyzację liniową w stosunku do danego środka trwałego