Ważne!
Dotychczasowe interpretacje sądów nie pozostawiają złudzeń – umowa toolingu z powodzeniem funkcjonuje w polskiej rzeczywistości prawnej, co więcej: niesie wymierne korzyści zarówno dla strony zlecającej, jak i wykonawczej.
Czym jest umowa toolingu?
W zawarciu umowy toolingu biorą udział dwa podmioty: Zlecający oraz Wykonawca. Zlecający, będąc w posiadaniu środków trwałych, udostępnia je Wykonawcy – może to być na czas określony lub nieokreślony. Otrzymanie do dyspozycji środków jest jednoznaczne z przyjęciem przez Wykonawcę zlecenia – to jeden z warunków umowy toolingu. Kolejnym niezbędnym elementem porozumienia jest jednoznaczne sformułowanie ograniczeń związanych z korzystaniem ze środków przez Wykonawcę.
PRZYKŁAD
Firma produkująca części do klimatyzacji samochodowych może zawrzeć umowę toolingu (jako Wykonawca) z podmiotem, który dysponuje odpowiednimi maszynami czy urządzeniami (czyli ze Zlecającym). W tej sytuacji Wykonawca zobowiązuje się wykonać dla Zlecającego zlecenie (na przykład wyprodukować konkretną liczbę kompletów klimatyzatorów). W tym celu otrzymuje do dyspozycji ww. urządzenia.
W podanym przykładzie konieczne byłoby jeszcze szczegółowe opisanie zakresu prac przewidzianych w zleceniu, a także zasad, na jakich udzielany jest dostęp do środków trwałych. Kluczowym aspektem umowy toolingu jest to, że środki trwałe pozostają własnością Zlecającego przez cały okres trwania umowy – Wykonawca może jedynie z nich korzystać na określonych warunkach.
Jakie są warunki korzystania ze środków w toolingu?
Wszystko zależy od ustaleń pomiędzy stronami umowy, najczęściej jednak możemy spotkać się z sytuacją, w której Wykonawca w czasie trwania umowy:
- ponosi koszty napraw oraz koszty eksploatacyjne;
- zobowiązuje się do ubezpieczenia przekazanych środków na określoną kwotę;
- udostępnia środki trwałe, z których korzysta, na potrzeby przeprowadzenia kontroli przez Zlecającego (de facto właściciela środków);
- dba o regularne dokonywanie przeglądów technicznych powierzonych narzędzi (np. samochodu czy sprzętu komputerowego).
Korzyści wynikające z toolingu
Jako że umowa toolingu to porozumienie ekwiwalentne, zarówno Wykonawca, jak i Zlecający czerpią konkretne korzyści. Jakie dokładnie?
Co zyskuje wykonawca?
Po pierwsze: z samego faktu zawarcia umowy toolingu wynika zaistnienie zlecenia, co oznacza, że Wykonawca będzie zarabiał na świadczeniu usług dla Zlecającego przez cały czas trwania umowy.
Po drugie: Wykonawca otrzymuje niezbędne środki do wykonania Zlecenia, co oznacza, że nie musi martwić się inwestycją w zakup maszyn czy innych urządzeń.
Po trzecie: duże zlecenia wynikające z umowy toolingu stymulują rozwój firmy Wykonawcy, pozwalając nie tylko na zwiększenie liczby miejsc pracy, ale także na rozwijanie kwalifikacji osób zatrudniony.
Co zyskuje zlecający?
Po pierwsze: dzięki nieodpłatnemu przekazaniu środków Wykonawcy, Zlecający może dane środki amortyzować.
Po drugie: usługi lub towary, których wykonanie zleca się Wykonawcy, Zlecający kupuje po niższych cenach – w ten sposób uwzględnia się wkład Zlecającego w postaci przekazania środków trwałych na potrzeby zlecenia.
Po trzecie: Zlecający korzystający z umowy toolingu ma duży wpływ na realizowane zlecenie – może wymagać wyższej jakości produktów czy usług, a także nadania im cech indywidualnych, jako że wykonywane są na zlecenie. Umowa toolingu może także określać konkretny czas wykonania zlecenia.
Tooling a podatki
Tym, co w szczególności wyróżnia umowę toolingu jest fakt, że żaden z elementów porozumienia nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT oraz VAT. Dlaczego tak się dzieje?
- Wykonawca nie świadczy nieodpłatnej usługi – wykorzystuje zamiast tego środki Zlecającego w celu wykonania usługi. Ekwiwalentny charakter umowy sprawia, że nie ma zastosowania art. 11 ust. 1 ustawy o PIT i nie występuje obowiązek podatkowy.
- Wykonawca nie dokonuje dostawy towarów, jako że wyprodukowane towary powstają przy użyciu środków trwałych należących niezmiennie do Zlecającego. Efektem takiego stanu rzeczy jest brak opodatkowania VAT. Analogicznie – z punktu widzenia prawa – nie dochodzi do wykonania usługi.
Umowa toolingu w prawie
Jak wspomniałem na początku artykułu, polskie prawo właściwie nie przewiduje możliwości zawarcia umowy toolingu – dokument ten funkcjonuje jako jedna z umów nienazwanych. Oznacza to, że nie istnieje wzór takiego porozumienia, co z jednej strony może budzić obawy, ale z drugiej cechuje się sporą swobodą w określaniu warunków takiej umowy.
Ważne!
Wszystkie umowy, nawet nienazwane, muszą być skonstruowane tak, by ich zapisy nie kolidowały z Kodeksem Cywilnym. Przepis, który wyszczególnia takie sytuacje, znajdziemy w Art. 3531 KC: “Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”.
Nie ma się jednak co przejmować – polskie sądy wydały na przestrzeni ostatnich kilku lat kilka interpretacji, które potwierdzają, że tooling to w pełni legalne i nieobwarowane kruczkami prawnymi działanie.
Umowa toolingu interpretacje
Obawy dotyczące korzystności umów toolingu rozwiewają niezależne interpretacje indywidualne dokonane przez organy podatkowe RP. Wnioski płynące z interpretacji pozwalają bez obaw korzystać z umów toolingu. Solidne podstawy znajdziemy między innymi w tych dokumentach:
- Interpretacja Indywidualna ILPB3/423-449/13-2/PR Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 grudnia 2013 (źródło).
- Interpretacja Indywidualna IBPB-1-2/4510-267/15/AK Izby Skarbowej w Katowicach z 28 września 2015 (źródło).
- Interpretacja Indywidualna ILPP4/4512-1-44/15-2/ISN Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 6 maja 2015 (źródło).
