Obowiązujące przepisy
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami, nie każdy przedsiębiorca musi być płatnikiem podatku VAT. Część właścicieli firm może pozwolić sobie na wybór – płacić podatek VAT czy też nie, choć muszą w tym celu spełnić pewne warunki. Oczywiście istnieją sytuacje, w których osoba prowadząca działalność ma obowiązek zostać płatnikiem VAT. Na przykład, gdy transakcje dokonywane są w zakresie towarów takich jak monety czy różnego rodzaju wyroby jubilerskie. Dotyczy to także wszelkich towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym. Jeżeli jednak dany przedsiębiorca prowadzi firmę, której roczny przychód nie przekracza 200 tys. zł, ma on pełne prawo, aby nie być płatnikiem VAT.
Kiedy warto rozważyć zwolnienie z podatku VAT?
Choć w wielu przypadkach bycie płatnikiem VAT jest opłacalne, istnieją sytuacje, w których warto rozważyć zrezygnowanie z odprowadzania podatku VAT. Oto niektóre z nich:
- ogromna większość klientów również nie płaci podatku VAT – klienci indywidualni i tak nie mogą odliczyć podatku VAT, dlatego nie zależy im na możliwości otrzymania faktury VAT,
- firma prowadzona jest na niewielką skalę i rozliczana jest w formie uproszczonej (ryczałt),
- przedsiębiorcy zależy na ograniczeniu formalności – przy prowadzeniu firmy samodzielnie lub w niewielkim zespole może to być przydatne, ponieważ pozwoli na przykład ograniczyć koszty prowadzenia księgowości.
Należy jednak pamiętać, że osoby, które nie są płatnikami VAT, nie mogą odliczyć pewnych kwot od podatku, w związku z czym za zakupy firmowe zapłacą pełną kwotę brutto. Podatnicy VAT mogą obniżyć zapłaconą kwotę o wartość podatku VAT (zazwyczaj wynoszącą 23%).
Dużą wadą takiego rozwiązania jest też to, że wiele firm wymaga od swoich wykonawców możliwości wystawienia faktury VAT. Gdy nie jest to możliwe, na przykład dlatego, że dany przedsiębiorca nie jest płatnikiem VAT, istnieje duże ryzyko, że potencjalny zleceniodawca nie zdecyduje się na współpracę. Zdarzają się jednak sytuacje, w których duże firmy korzystają z usług małych przedsiębiorców, niepłacących podatku VAT. Jak wygląda takie rozliczenie?
Wystawienie faktury od nievatowca dla vatowca – czy jest możliwe?
Przedsiębiorca, który nie jest płatnikiem VAT, ma oczywiście możliwość (a w niektórych sytuacjach nawet obowiązek, o czym później) wystawienia faktury. Na dokumentach takich nie ma jednak informacji o stawce i kwocie podatku VAT. Zamiast tego klient znajdzie tam wzmiankę o tym, że dana firma nie jest płatnikiem VAT. Z perspektywy przedsiębiorstwa, które odprowadza podatek VAT, taki dokument może być bardzo problematyczny. Sprawdźmy, jak mogą wyglądać okoliczności wystawienia faktury przez nievatowca.
W Art. 106b ust. 3 Ustawy o podatku od towarów i usług znajduje się zapis, zgodnie z którym przedsiębiorca zwolniony z podatku VAT ma obowiązek wystawienia faktury dla nabywcy towaru lub usługi, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar, wykonano usługę bądź otrzymano zapłatę (w całości lub w części)
Co powinna zawierać taka faktura?
Faktura od nievatowca dla vatowca musi zawierać następujące informacje:
- datę wystawienia faktury,
- numer pozwalający na jednoznaczną identyfikację dokumentu,
- informacje na temat każdej ze stron, takie jak nazwa firmy, imię i nazwisko lub adres, numer NIP,
- nazwę towaru lub usługi, będącej przedmiotem transakcji,
- miarę i liczbę dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi,
- kwotę należności ogółem.
Dodatkowo na fakturze od nievatowca dla vatowca musi znaleźć się wskazanie podstawy prawnej, która upoważnia wystawcę do bycia zwolnionym z podatku VAT. Może to być:
- przepis ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego wystawca faktury stosuje zwolnienie z podatku. Z reguły będzie to Art. 113 Ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tą ustawą zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł,
- treść Dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia z podatku daną dostawę towarów lub świadczenie usług,
jakakolwiek inna podstawa prawna, która jednoznacznie wskazuje na to, że dostawca towarów lub firma świadcząca usługi korzysta ze zwolnienia z podatku VAT.
Ważne!
Faktura od nievatowca dla vatowca nie zawiera kilku informacji. Nie znajdziemy na niej stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto ani kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto.
Czy można odliczyć podatek VAT, gdy wystawca nie jest vatowcem?
W tym momencie przechodzimy do meritum, ponieważ to zdecydowanie najistotniejsza kwestia dla płatników VAT, którzy otrzymują fakturę od nievatowca. Z reguły przedsiębiorcy, dokonujący zakupów związanych z prowadzoną działalnością, dokonują odliczenia podatku VAT na podstawie faktury VAT. W przypadku faktury od nievatowca dla vatowca kwestia ta wygląda nieco inaczej. Na dokumencie nie ma bowiem informacji o stawce i wysokości podatku VAT.
Ważne!
Nabywca może zaksięgować taką fakturę, jednak nie może umieścić jej w rejestrze zakupów VAT. Faktura taka nie umożliwia odliczenia podatku VAT. Odbiorca faktury może więc odliczyć koszt jedynie w księdze przychodów i rozchodów.
Faktura od nievatowca dla vatowca – podsumowanie
Choć dla przedsiębiorców, których przychód nie przekracza 200 tys. zł rocznie, rezygnacja z bycia płatnikiem VAT może być korzystnym rozwiązaniem na co dzień, należy pamiętać o pewnych zagrożeniach. W przypadku wystawienia faktury od nievatowca dla vatowca, dokument taki nie pozwala odbiorcy na odliczenie podatku VAT. To z kolei przekłada się na ostateczny wyższy koszt zakupu towaru lub skorzystania z usługi. To właśnie najważniejszy z powodów, dla których wiele firm podczas poszukiwania wykonawcy kieruje się przede wszystkim tym, czy przedsiębiorca sprzedający towar lub świadczący usługę ma możliwość wystawienia faktury VAT.
Z kolei rezygnacja z bycia vatowcem sprawdza się w sytuacji, gdy większość klientów to także nievatowcy. Na przykład, jeżeli przedsiębiorca prowadzi sprzedaż detaliczną lub wykonuje towary na zamówienie klientów indywidualnych. Należy więc dobrze rozważyć wszystkie wady i zalety każdego z rozwiązań.
