Rozwój wielotorowy
Nie jest żadną tajemnicą fakt, że przedsiębiorstwa zwykle nastawiają się na zysk. Środki do tego celu są różne – firmy muszą pozyskiwać klientów, zapewniać najwyższą jakość sprzedawanych produktów lub świadczonych usług, rozwijać wykorzystywane technologie i dbać o pracowników.
Pod tymi wszystkimi elementami kryją się jednak rzeczy równie istotne, choć mniej widoczne – przedsiębiorstwa muszą działać zawsze zgodnie ze zmieniającym się dynamicznie prawem, dokładnie planować kolejne ruchy, a także na bieżąco analizować swoje finanse.
Podstawowym sposobem na utrzymanie kontroli nad aktualnym stanem finansowym przedsiębiorstwa jest regularne przeprowadzanie oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Jej istotnym i miarodajnym segmentem jest analiza wskaźnikowa, której częścią z kolei jest analiza rentowności. Zacznijmy jednak od początku.
Analiza wskaźnikowa przedsiębiorstwa
W telegraficznym skrócie: analiza wskaźnikowa pozwala poznać faktyczny stan finansów firmy. Przedsiębiorcy, którzy dopiero zaczynają przygodę z prowadzeniem własnej działalności, często są zaskoczeni tym, jak wiele elementów wpływa na to, ile faktycznie na swojej pracy mogą zyskać. Już kwestia przychodów, dochodów i kosztów ponoszonych przez firmy – choć zupełnie podstawowa – potrafi nastręczyć nowym przedsiębiorcom sporych trudności.
Analiza wskaźnikowa porusza kwestie znacznie bardziej skomplikowane i, co najważniejsze, wyjaśnia je. Żeby nie wprowadzać niepotrzebnego zamieszania, wyjaśnijmy, jakie dokładnie wskaźniki składają się na rezultat analizy.
Wskaźniki analizy
W podstawowej analizie wskaźnikowej bierze się pod uwagę cztery aspekty działalności firmy: jej płynność, sprawność działania, wskaźnik zadłużenia oraz rentowność.
Płynność finansowa – ten wskaźnik opisuje przede wszystkim zdolność firmy do terminowego spłacania zobowiązań. Wskaźnik ten obejmuje kilka pomniejszych, takich jak:
- wskaźnik bieżącej płynności finansowej;
- wskaźnik szybkiej płynności finansowej;
- wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej.
Każdy z nich obliczany jest za pomocą innego wzoru.
Zadłużenie – ten wskaźnik służy do określenia wartości zobowiązań, jakie powzięła firma, w stosunku do posiadanego kapitału własnego. W tym przypadku również wyróżnia się kilka wskaźników:
- wskaźnik zadłużenia ogólnego;
- wskaźnik zadłużenia kapitału własnego;
- wskaźnik udziału zobowiązań długoterminowych.
Sprawność działania – ten segment analizy informuje o tym, w jaki sposób firma korzysta z posiadanych zasobów. Analiza sprawności działania zawiera się w dwóch wskaźnikach:
- wskaźnik rotacji (stosunek sprzedaży do posiadanego kapitału);
- wskaźnik cyklu obrotowego (w tym: cykl zapasów, należności oraz regulowania zobowiązań).
Ostatnią z grup wskaźników analizy finansowej są będące głównym tematem tego poradnika wskaźniki rentowności. Poświęcimy im nieco więcej miejsca.
Analiza rentowności firmy
Analiza rentowności, choć dziś wymieniona na końcu, jest często najważniejszym elementem analizy finansów przedsiębiorstwa. To właśnie rentowność jest czynnikiem, który wskazuje na dalszy sens prowadzenia biznesu (lub jego brak).
Czym jest rentowność?
Mocno upraszczając, można pokusić się o stwierdzenie, że rentowność to po prostu opłacalność działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo. Chcąc jednak wniknąć nieco głębiej w temat, musimy traktować rentowność jako sumę efektywność posiadanego kapitału oraz efektywności zarządzania aktywami przedsiębiorstwa.
Ważne!
Wynik analizy rentowności może być dodatni (mówimy wtedy o zysku) lub ujemny – taką sytuację nazywamy deficytem.
Wskaźniki rentowności
Aby prawidłowo określić poziom rentowności firmy, konieczne będzie sporządzenie analizy uwzględniającej aż trzy wskaźniki rentowności:
- wskaźnik ROS;
- wskaźnik ROE;
- wskaźnik ROA.
Aby prawidłowo określić poziom rentowności firmy, konieczne będzie sporządzenie analizy uwzględniającej aż trzy wskaźniki rentowności:
- wskaźnik ROS;
- wskaźnik ROE;
- wskaźnik ROA.
Wskaźnik ROS
Skrót ROS rozszyfrowuje się jako Return of sale, co oznacza rentowność sprzedaży. Aby uzyskać wynik tego wskaźnika dla naszej firmy, wystarczy wykonać proste obliczenie wyrażone wzorem:
Zmiennymi w tym wzorze są zysk netto, czyli kwota, którą firma wypracowała ogółem, oraz suma przychodów pochodzących ze sprzedaży produktów lub usług pomniejszona o wartość podatków i wszystkich kosztów poniesionych przez firmę.
PRZYKŁAD 1
Pan Jacek prowadzi jednoosobową działalność – fotografuje oraz filmuje uroczystości ślubne i weselne. W pierwszej połowie 2020 roku jego przychody ze sprzedaży osiągnęły wartość 92 000 zł. Koszty, które poniósł, wraz z należnymi podatkami, wyniosły 74 560 zł. W jego przypadku wskaźnik ROS wyniesie 18,95%, jak wynika z obliczeń:
Aby w pełni rzetelnie ocenić wskaźnik ROS firmy pana Jacka, wypada porównać jego wynik z innymi jednoosobowymi przedsiębiorstwami funkcjonującymi w branży.
Ważne!
Wynik analizy wskaźnika ROS to marża zysku netto – kwota, jaką firma zyskała na 1 zł przychodu z tytułu sprzedaży. W powyższym przykładzie 1 zł sprzedaży wygenerowało niecałe 19 groszy zysku.
Dla otrzymania pełnego obrazu i wyciągnięcia właściwych wniosków z analizy, konieczna jest odpowiednia interpretacja ROS. Oczywiście im wyższy wynik nasze przedsiębiorstwo osiągnie w podanym wyżej równaniu, tym lepsza rentowność firmy. Regularne analizowanie wskaźnika return of sale pozwala stwierdzić, czy przedsiębiorstwo zwiększa efektywność sprzedaży. Malejąca wartość ROS powinna być sygnałem ostrzegawczym dla przedsiębiorcy – zwykle oznacza to, że firma ponosi zbyt duże koszty.
Wskaźnik ROE
Skrót ROE oznacza Return on equity, czyli rentowność kapitału. Wynik analizy wskaźnika ROE określa, jaką rentowność wypracowała firma w stosunku do zaangażowanego kapitału własnego, a zatem jaka jest jej efektywność w kontekście wykorzystywania kapitału własnego. Wskaźnik ROE oblicza się wzorem:
Interpretacja ROE wygląda podobnie, jak w przypadku wskaźnika ROS – tutaj również pożądane jest osiągnięcie jak najwyższej wartości. Wynik analizy ROE określa, jak dobrze firma radzi sobie z wykorzystaniem kapitału własnego – może to mieć znaczenie, jeżeli firma posiada udziałowców lub (w przypadku zarejestrowania na giełdzie) akcjonariuszy. Pełna analiza powinna zawierać informacje o ROE firm konkurencyjnych, działających w tej samej branży.
Wskaźnik ROA
Skrót ROA – return on assets – oznacza rentowność aktywów. Opisywany wskaźnik pomaga określić zdolność kapitału całkowitego firmy do generowania zysku. Ponownie, jak w poprzednich przypadkach, stosuje się proste obliczenie:
Wynik zastosowania powyższego wzoru wskazuje na to, jaki zysk wypracowało przedsiębiorstwo w stosunku do każdej zainwestowanej złotówki.
PRZYKŁAD 3
Firma programistyczna działająca do tej pory w Krakowie, otwarła w połowie 2018 roku oddział w Warszawie oraz zatrudniła tam 35 osób. Koszty poniesione w związku z tym wyniosły 1 280 000 zł. W pierwszym roku zysk wypracowany przez nowo otwarty oddział wyniósł 750 000 zł, co oznacza, że ROA dla warszawskiej filii wyniósł 58,6% – władze firmy mają jednak podstawy, by oczekiwać zwiększenia tego współczynnika w kolejnych latach.
Wskaźnik ROA i jego interpretacja działają podobnie do dwóch poprzednich – warto porównywać wyniki nie tylko z rezultatami odnotowanymi we wcześniejszych okresach sprawozdawczych, ale także z wynikami konkurencji oraz wartościami średnimi dla branży.
